सर्बहारी, थारु साहिट्यक टोरैंया [थारु भाषा]

सोम डेमनडौरा।

कृष्णराज सर्वहारी, सक्कु जान चिन्ह्ा नाऊँ“सर्वहारी”। मै फे बेढक् सुन्ल रहुँ। भ्याट कर्ना मन फे ओट्रहँ लाग। हुँकाहार लिख्लक किटाबक बयान चारुवँर फैलल् रह। जे फे सर्वहारी कहँठ्। म्वार डिमागम दाजुक काल्पनिक टस्विर नाच।

२०५७ सालम उच्च शिक्षाक लाग नेपालगंज पौलि टेक्नु। २०५९ सालसे अंगे्रजी स्कुलम पह्राई शुरु कर्नु पह्राई खर्च पुगाईक लाग। उह व्याला अछामक चर्चित युवा गजलकार भरत रोदन साउदसे संगत हुईल्। ऊ व्याला रोदन जी आपन एकल प्रयासम साहित्यिक पत्रिका निकारँठ्। महि नाऊँभर याद निहुइठो यि लेख लिखबेर। महि फे जांगर चलल्। नरेश, राजकुमार, निराजन, विमल, रघु, अनन्त, बर्कु लगाएत संघर्यनसे सल्लाह मिलाक थारु भासक साहित्यिक त्रैमासिक पत्रिका निकार भिर्डेली।

सर्वहारी दाजुक अन्तर्वाता

उह समयक मज्ढार्म, सर्वहारी डाजु सैडान रेडियो कार्यक्रमक संयोजक होक नेपालगंज आइल् रल्ह। ऊ व्याला उहाँहुक्र कार्यालय रलक घरक उप्रक टाल्हम बैठँट्। रामलीला मैडानक पन्ज्रक घरम। भरत रोदन व मै वहाँ हँ भ्याँट कर जैना सल्लाह मिलैली। मै उह ब्याला हुँकार अन्तरवार्ता लेडर्ना फे मौका मिलैनु।सायद हमार पहिला भ्याँट उह रह।महि ऊ व्याला बरा गाह्रो लाग्टह हुँकाहार आघ प्रस्तुत हुइना। टर दाजु जो सहज मनै रलक ओर्से खास गाह्रो पर्बे निकरल्। उहाँ पत्रिकक बारेम, लेखनक बारेम ढ्यार्नक सुझाब डेक पठैल। बरा खुशी लागल् उहाँ हँ भेंट्ना मौका पैलकम।

थारु भाषा साहिट्य शृंखला

यि भ्याँट पाछ, हुँकाहार अगुवाई व म्वार संयोजनम नेपालगंजम थारु भाषक साहित्यिक श्रंृखला चलाई भिर्ली। म्वार ठे रहल् रजिस्टरक रेकर्ड अन्सार यि अभियान नेपालगंजक आदर्श उच्च माबिम से २०६१ जेठ २३ गटे शनिच्चरक डिनसे शुरुवाट कर्गिल्। यि अभियान शुरु करक् लाग २०६१ जेठ७ गटे छुटमुट खेंर्या फे बैठ्गैल रह।म्वार सहयात्री रल्ह नरेश लाल कुसुम्या, राज कुसुम्या, निराजन रत्गैंया, बिमल चौधरी व अनन्त डोजर।यि अभियान महि लागठ् नेपालक पहिला अभियान हो थारु समुदायक लाग।

यि व्याला सर्वहारी दाजु बहुट मनैनसे चिन्हारि मजा बनाडेल। यि कार्यक्रमम सरकारी कार्यालय, गैर सरकारी संघसंस्थाम काम कर्ना व व्यापारिन फे बलाजाए। ज्याकर कारण हमार जसिन युवा साहित्यकारन्हँक परिचय बहर्टि गैल। रसरस, डाजु हमन पत्र पत्रिकाम लिख्ना प्रेरणा  जगाई लग्ल। खास कैक मै झन् जिउगर हुइटि गैनु। मै फे समसामयिक बिषयम आर्टिकल् लिख्ना प्रयास कर लग्नु। उ व्याला निक्रना पत्रिका मध्यपश्चिमम म्वार नियमित लेख आइभिरल् रह। ऊ व्याला मेघराज वली सम्पादक व ठाकुर सिंह थारु सह संपादक रल्ह सायद।

सर्वहारी दाजुक एकठो बानी बाटन् जानल ज्ञान अउर जहन निसिखाक रह निसेक्ना। हरबार प्रेरणा डेटि रना बानी। पाछक समयम वहाहुँक्र सर्वहारी दाजु, सुशिल दाजु व एकराज दाजु लगाएत मिल्क गुर्बाबा प्रकाशन प्रालि खोल्क “अग्रासन राष्ट्रिय मासिक पत्रिका प्रकाशन कर भिर्ल। दाजु सर्वहारी नेपालगंज छोर्ना व्याला अग्रासनक सम्पादनक जिम्मा म्वारम छोर्क गैल। उ व्याला अग्रासन संयुक्त गजल संग्रहक रुपम निकर्ना बाट हुईल अन्सार “कहिडेऊ गुर्बाबा”  नाऊँ डेक वाकर भिट्टर संयुक्त गजल संग्रह निकार्गैल्। गजलक क्षेत्रम यि सायद पहिला प्रयास हो। यि व्यालासम् हमार सम्बन्ध बरा लघु होस्याकल् रह।

म्वार आदर्श व गुरु बन्ल सर्वहारी दाजु। सुशिल दाजु व सर्वहारी दाजु डुनु जन्हँक मल्गर साथ पैनु। कहाँ गाऊम हेराइल मनै मै वहाँ हुँकन्हक डिहल् शिक्षा, उपदेश अन्सार मै फे भासा, साहित्य व संस्किर्टिक लाग कर पर्ना आवश्यकता बु‰नु।

थारु गजल मञ्च गठन, पहिला फ्यारा दांग

२०६२ मंसिर २१ गटे दांगक महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसम थारु विद्यार्थी समिति, दांग गजल प्रतियोगिता कार्यक्रम ढर्ल रह। दाजु हमनफे लैगिल। हम्र दांग गैली। सायद ऊ बगालम मै, नरेस, रामचन्द्र आर्शी, राजकुमार लगायतक संघर्यन रही। मही सक्कुन्हँकÞमजासे याद निआइठो। उह कार्यक्रमम पहिला फ्यार थारु गजल मञ्च गठन कर्गिल रह। संयोजक महि बनागिल्। सदस्यनम के बी चौधरी, नरेश लालकुसुम्या, रामचन्द्र आर्शी, माधव अनुरागी, सरिता चौधरी, बिजय छाँया बिबश व सल्लाहकारम कृष्णराज बर्सहारी, लक्की चौधरी व भुवन भाई रल्ह। दांगक कार्यक्रम ओराक दाजु आपन सस्रार घुमाई लैगिल। डग्री डग्री डिलरानिक बट्कोही, राटिहँ संघर्यक लाग जन्नी भगाई गैलक कहानी, जाँर जाँच समितिक बाट लेक माहोल रोमाञ्चित बनैल रल्ह। वहाँक सस्रार पुग्ली। राउट माउनसे पुरा संघर्याहस् व्यवहार। हम्र ट छक्क पर्गैली। आहा क्या मजा। सम्बन्ध, व्यवहार असिन लिरौसि पो हुईक चाहि। टब ट जिन्गी सहज हुईठ् जीना।

जोतपुर चिठ्ठा कार्यक्रम

कब्बु बिस्राई निसेक्ना घट्ना– जोतपुर चिठ्ठा कार्यक्रम। ग्रामिण युवा विकास समाजक कोष बृद्धिक लाग चिठ्ठा कार्यक्रमक आयोजना कर्ल रह। सायद मंसिर महिनाओंर हो। धान कटाही निम्जटह। उह व्याला दाजु कृष्ण सर्वहारी फे चिठ्ठा कार्यक्रमक पहुना रल्ह। सबकुछ् ठिकठाक चल्टि रह। पुरस्कार डिह पर्ना मनैन्क नाउँ आसेक्लक टर हुँक्र निआक सामान स्टेजम पलीरहिगैल्। वत्रहँम नाउँ नुकैलो कना हुल्ाडंगा शुरु होगैल्। स्टेज फोरफार होगैल्। ओठ्ठसे बेर ठेगान भागपरल् हमन्। किउ कोन फ्वांग किउ कोन डगर। किउ खेट्वम, किउ कुल्वम, किउ अह्ररिम ट किउ केक्रो घरक कोन्वम घुस्टल्।दाजु सर्वहारी फे यि बगाल मध्यमका रल्ह।

मढलग्रीक मड व दाजुक मोटरसाइकल सवारी

दाङग लमही बजारम नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानक कार्यक्रम रह। महि फे निउँटा रह। मै फे पुगल रहुँ। कार्यक्रम पाछ सर्वहारी दाजुहँ सुनिताजीक निउँटा रह। दाजु सर्बहारी व मै हुँकाहार साह्रुक भट्भट्या लेक निकर्गैली। मुस्वक चट्नीक संग जाँर बरा मिठ लागल्। दाजु मन्का टान्डेल। न्याँगबेर घरक मनै दाजुहँ कल— भैया टुँ बरा मट्वार होगैलो। हुकहिन् डेऊ मोटरसाईकल चलाईक लाग। टर दाजु निमन्ल। उल्ट कल – बर्दियाम अप्न घुमैठी, यहाँ ट मै अप्नहँ बाईकम घुमाई पाईक परल् जे भाई। ऊ डिन पानी फे परल रह। डगर किचहिल रह। दाजु हाँकल बाट मोटरसाइकल्। मै पाछवँर बैठ्क लगलगाई टहुँ डरले। फेर्से माँगु चलाइक लाग–दाजु मै चलाउँ कि।दाजु जवाफ डिहँठ्— अप्न चिन्टा जिनकरि भाई, मै सकुसल पुगैम अप्नहँ। मोटरसाईकल् कुल्वम जाईजाई डेखुँ। टर अन्ढारम फे सकुसल घर पुगैल दाजु। मै डंग खागैनु। घर पुग्टिकि कुर्सिम बैठ्ली डुनुजे। बैठलक ३ मिनेटम डाजु झपक्क निडम्। पाछ भैया देवराज जुत्ता निकार्क कोन्टि सुटाई लैगिल। मै जुन गजल सुना सुना बेरी खावा कर्नु।

कैलालीक भादा महोत्सब

कैलालीक भाडा होम स्टेम हिरगर साहित्यिक बगालक सहकार्यम साहित्यिक कार्यक्रम फे हुइ जैटि बा कना हमन बहुट पहिलहँसे निउँटा रह। सागर गोचा जसिक फे आइक परि कैक फोन करँठ्।ल्वाभलग्टिक निउँटा रह।जैनास् केल मन लाग। कार्यक्रम हुइना डिन कैह्या आइटा कना ह्वाए। सर्बहारी दाजु व सुशील दाजु काठमाण्डौंसे गइल् रल्ह। मै व ठाकुर गोचानेपालगंजसे निक्रली।

पुग्लक ड्वासर डिन स्टेज कार्यक्रम शुरु हुइल्। हमन स्टेजम पहुनक रुपम बैठागैल्। कार्यक्रम मच्टी गैल् साहिट्यक नाउँ डुब्टी गैल्। हिफप व आधुनिक डान्स स्टेज अगोर्ल रह। रुख्वक छाँही स्टेज पुग्स्याकल् रह। आब हमन् अड्कल होस्याकल् रह कि हमार पाल्या निअउइया हो।हमार कन्सिहरी टाट भिरल् रह मन्का। हम्र एक अउरसे मुखामुख, रि अँराई लग्ली। वट्रा डुरसे बलैना, यहाँ जुन वास्टा निकर्ना। हमार पाल्या खै ट। रि निलागि हमन अट्रा जारम बलाक फे मौका निडेना। उह झ्वाँकम सर्बहारी दाजुसे स्टेज बाहिर निकर्क स्टलम पैंठ्ना जुगार लगैली। कोपिला सर फे संग चल्ल। डुनु जे खट्यम बैठ्क लगैली लोकल सुघर्की बठिन्यन् हेर्टी।

कार्यक्रम झ्वाँक झ्वाँकम कब वराइल ठेगान निचलल्। राट होगैल रह। आबजैना हो कहाँ बस्यारा लिह। सुशिल दाजुहुँक्र खै कहोँर कहोँर ठाँट् लाग्गैल रल्ह। ठाकुुर गोचा, मै, सर्वहारी दाजु व २/४ बच्गैली। सर्वहारी दाजु म्वार हाँठ् पकर्क टिनटिन्ह्यँठ् स्टलओंर टन्ल। टब लगाई भिर्डेली फेर्से। पहुँरा साप्ताहिक प्रेमजीक बरवार टिम रह। वहाँहुँक्र स्टल फ्रि करलग्ल। पुरा रिजर्ब। मन्का गजल व गीटसुनागैल् भन्सर्यन्।

हमार बस्यारा लेना ठाँट रह धनगढी।डाजु अनतजीक बाइकम पाछ बैठ्ल। महि पटा रह मट्वार ब्याला दाजु कब निडैठ पट्ट निपैठ। मोटरसाइकलमसे गिरँठ् ना कना डर। दाजुहँ बिच्चम बैठाई कनु। टर निमन्ल। उ कल कि ढिरढिर जैबी। कुछघची पाछ ट बाइक मसे अँरागैल् रल्ह। वहाँ हुँकन उठैलि व चल्ली गन्तब्यओंर फेर्से।

ड्वासर डिन् बिहान हुइल् ट सर्बहारी दाजुक मुबाइल् हेराइल् पटा चलल्। खोज्क कहाँ मिली। नम्बरम फोन लगैली उठ्बे निकरल्। डोस्र पहुँरा दैनिक क कार्यालय व थारुन्क डट् कम म फे गैली। वाकर पाछ पबित्राजीक घर कल्वा खाइ गैली। भेंटघाट ओराक दांग जैना बस् पक्रली डुनु दादुभैया। बसम् क्याकर क्याकर मन्रख्नी टेक्लक महा लम्मा गफगाफ चलल्। बस कब कोहलपुर पुगल ठेकान निचलल्।

खैरापुर १५ नम्बर

जंग्रार साहित्यिक बखेरीक यि ऐतिहासिक कार्यक्रम रह। राटभर वहाँक जन्यावनसे नाचगान कैख चम्पन व चौंकस बनागैल्। खास कैक कृष्ण सर्बहारी दाजु व सुशील् दाजु माहोल्हँ रस्गर व चौंकस् बनैल रल्ह।

यि कार्यक्रमम कैलालीक सागर कुस्मी हँ फे सर्बहारी दाजु बलैल रल्ह। ज्याकर कारण, सागर जी हमार कार्यक्रमसे प्रभावित हो क आपन ठाउँम छिट्कल साहित्यिक समाज फे खोल्ल व साहित्यिक अभियान आघ बह्रैल।

ठुम्रार साहित्यिक बखेरीक बर्का पहुना

मै युएनडिपीक ए भि आर एस सि एस परियोजनाम कन्सल्टेन्टक रुपम काम कर्टि रहुँ। उह ब्याला हेफर इन्टरनेश्नलक मिड टर्म मुल्यांकन कर्ना कैक छनौट हुइल् रहुँ। उह ब्यालाअनुराग सायर फे काठमाण्डु पुगल् रल्ह गंगा डैगौरा भाइक गाडीम चहुर्क। हमार डुनु जन्हँक भ्याँट उहैं हुइल्। ऊ राट हम्र सर्बहारी दाजुक कोन्टिम बैस्क रसपान कर्ने चौंकस बनैली। टर मै चौंकस् हुई निसेक्नु। दाजुक कहाई यिह रहिन् व वास्तविकता फे उह रह। मै लिखाईम व अभियानम महाजोरसे ढिलैल रहुँ। हमार डुरी बहर्टी बा कि कना फे वट्रहँ चिन्ता रह मही। टर फे डाजु महिंका निउँटा कर्ल। मै वहाँह समझक जाइक छोर्क महि वहाँ बलैल। मै गुरुकरुपम सम्मान कर छोर्क चेलक गलती माफ कर्टि मही बलैल। मही बरा असहज हुइटह। ड्वासर बिहान सर्बहारी दाजु, अनुराग सायर व मै टिन्यो जे दाजुक बैठ्ना घरक छटम् फोटु बिचैली।

ड्वासर डिन् त्रिभुवन बिश्वबिद्यालयक बाल कुमारी खाजा घरम ठुम्रार साहित्यिक बखेरीक रहर लग्टिक कार्यक्रम रह। दाजु महिंका ऊ कार्यक्रमक बर्का पहुना बनैल। मै सुस्टाइल् ब्याला महि एकओंर लाज लागल् वट्रा बरवार जिम्मेवारी पैलक्म।

जंग्रार साहित्यिक बखेरीक ५औं बार्सिकोट्सब

२०७३ पुस २ गटे जंग्रार साहिटि्यक बखेरीक पाँचौ बार्सिकोट्सब मनैली। भब्य कार्यक्रमक लाग टयारी भब्य रह। कार्यक्रम हुइना समय लच्क्यागैल् रह। मै उह ब्याला काभ्रेक धुलीखेलम रहँु। दाजु सर्बहारी सञ्चार हुइटी रह कार्यक्रमक बारेम। तालिका बरा टाइट् रह। उहमार भ्याँट कर निसेक्गैल्। लमही पुगल् ब्याला दाजुक फोन आइल् एमालेक बन्द बा कैक। भइल् फसाद। तुरुन्त कार्यक्रमक बर्का पहुना बनैटि रलक सांसद डा. गोपाल काकुहँ फोन लगैनु। पाछ समय मिलाई निसेक्ना कल। सुशील दाजु अप्डेटम रहक लाग अरजी कर्ल। सर्बहारी दाजु जे कार्यक्रमक लाग मुख्य आकर्षण रल्ह, उहाँ फे पाछ समय मिलाई निसेक्ना बट्वैल। कार्यक्रम सर्ना कि कर्ना अलमलम पर्गिनु। उहँर राजापुर क्षेत्रम खैरीचन्दनपुर कैह्यसे नि बन्द रह। ठाकुर गोचाहँ फोन लगैनु, वहाँ साहससे ज्या परि परी कर्डारी कल। मै फे डन कैडेनु। उह अन्सार दांग बाहेक सक्कु पहुनन् आजैना बट्वैल। बर्का पहुना नेंग्गैलक बट्वैल। सुशील दाजु चिल्गारीम आजैना बट्वैल।

ओसिन परिस्थितिम फे दाजु सर्बहारी कैलाली होक अइना बाट सहजसे स्विकर्ल। मही बरा आनन्द लागल्। दिल सबुर हुइल्। वहाँह हमार जंग्ररार से सम्मान ओ मोहन दाजुसे स्टेपक ओर्से नगद २५००० रुप्या पुरुस्कार स्वरुप डिह पैलकम हमन बहुट गौरवान्वित लागल्। ड्वासर डिन हमार घरक पन्ज्र संग फोटु खिचैली।

जंग्रार व किटाब सम्पादन

जंग्ार साहित्यिक बखेरीसे निकर्ना किटाबक ढ्यार जसिन सम्पादन दाजु कर्ल  बाट। मै वहाँसे यिह आस कर्ल रठुँ। याकर लाग दाजुहँ जट्रा धन्यबाद डेलसे फे कम परी। यिह दौरानम हमार बिच्चम डुरी टर उप्पर फे हुइल् कि कना मनम रहल्।हमार अभियान ले दाजु खुसी हुइल। गौरब महशुस फे कर्ल चेलन कुछ कर्टि रहल्  डेख्क। टर हम्र जट्रा कर पर्ना रह उहाँक मेहनट अन्सार सहयोग कर निसेक्ली। हम्र सञ्चार फे ग्याप कर्ली। ज्याकर कारण दाजु निराश फे हुइल।यि महि महशुस हुइटह। टर फे दाजु म्वार आघ असिन प्रस्तूती कहि या असिन निराश भाव कब्बु निअँरैल।

चली गोचाली व म्वार प्रतिबद्धता

इन्सेकम जागिर वराइल् पाछ मै फुर्सदम रहुँ। म्वार पहिलक ब्याकग्राउण्ड पत्रकारिता रलक ओर्से सुशील दाजु व सर्बहारी दाजुक मन म्वारओंर टान्गैलिन्। सोम भाई बेरोजगार बैठ नापरिन् व थारुन्हँक पत्रकारितक लाग वहाँक सक्रियता मुल्यवान रहि कैक चली गोचाली मासिक पत्रिका निकर्ना छलफल आघ बह्रल्। मही फे बहुत मजा लागल्। मै कर्डारम् कना लागल् व प्रतिबद्धता फे कर्नु। मै सह सम्पादक हुइनु ऊ पत्रिकक्।

लाज लग्टिक बाट, मै एक्को समय डिह निसेक्नु। ना ट कौनो सहयोग कर सेक्नु। मै उ ब्याला खै कहाँ हेरैनु खुड् समझसे बाहिर रहुँ। एकओंर पारिवारिक आर्थिक भार उठैना रह बेराजगारी हालतम। महि बिश्वास निहुइल् कि पत्रकारिता कैक परिवारक अवस्था मजा बनाई सेक्ना। हुइना ट एन्जीओक जागिरले का कैपैल बाटुँ जे आभिन सम्। सब्जे घडेरी किन्ल्या कि नाई पुछ्ठ, मै फुस्सर ढ्याबर बिल्टैठुँ।

हाँ, वास्टवम मै डुनु दाजुन बरवार ढ्वाखा डेनु। मै माफि माँग्क बनुइया नि हो। टर महि का जे का जे आभिन् लागठ् म्वार जरुरी बा चली गोचालीक पन्नम। मही जसिक फे कर पर्ना। टर यि बाट उठाई निसेक्ठुँ दाजुनक ठे। मही सरम लागठ्। म्वार ब्यबहारले दाजु हुँकन निरास बनैल बाटुँ।

जबजब कार्यक्रम टबटब मही सम्झना

दाजु कृष्णराज सर्बहारीसे बहुट ठाउँक कार्यक्रमम हम्र संगसंग बाटि। कबु मै निउँटठुँ ट ढ्यार जसिन दाजु बलैठ। महि याद बा, चिसापानी गाभर होमस्टेम अन्तराष्ट्रिय जंग्रार साहित्यिक बखेरीम राटभर नच्लक व साहिट्यक बारेम बहस् कर्लक। ऊ ब्याला दांग से छबिलाल कोपिला, सुर्खेतसे मान बहादुर पन्ना, कैलालीसे सागर कुश्मी, सुशील दाजु, बंगलादेशसे गोपी चौधरी लगायतक बरा खन्गर सहभागिता रह।

थारु भाषा तथा संस्कृति संरक्षण मञ्च, देउखरीक चौथा बार्षिकोत्सब गोबरडिहक जंगलकुट्टी बाबा म मनागैल् रह। राम डे, डिनभर पानी परल् रह।लमहीसे ट्याक्सी रिजर्ब रह। पानी आब ठम्ही ट मजा आइ कना रह। टर निरुकल् झरी। साहिट्यकारन् कहाँ टेरहि झरीहँ। भिर्गैली नाच व साहिट्य बाचन। पानीक झरी आपनओंर कर्रा कर्टि रहल् हम्र मच्टि गैली।

२०७२ बैसाख ३ व ४ गते दांगक घोराहीम थारु साहित्यिक मेला १ क आयोजना कैगिल् रह। दाजु सर्बहारी जंग्रार साहित्यिक बखेरीहँ बिशेष ठाऊँ डेल रल्ह। हम्र जंग्रारक बारेम कार्यपत्र प्रस्तुत कर्ना बरवार मौका पैली। यि हमार लाग बरवार अवसर रह। हम्र जंग्रार पर्यार गाडी रिजर्ब कैख पुगल् रल्हि। उहिंका मैगर बनुइया बगालम मै, बालिका, सुमित्रा, ठाकुर अकेला, श्याम सराबी, लब अबिरल, अनुराग सायर, सरस्वती, गितान्जली, आरती आरु, मस्तराम छैला लयागतक मैगर बगाल रल्हि। यि ब्याला हमार बगाल दाजु सर्बहारी से परिचत हुइना व दांगम साहित्य बुझ्ना मजा मौका पैल। उह कार्यक्रमक उर्जाले जंग्रारक अभियन्तन थप मजा लिख भिर्ल।

महीं याद बा, किर्तिपुरक पुरान नेवार बस्ती घुम्लक। बाघ भैरबम सामुहिक फोटु खिचैलक। नेवार हुँकन्हँक सहकारीक रुपम चलैलक खाजा घरम टर्काउन्या डारु पिलक व रमाइलो कर्ल। वास्टबम यि ब्याला सम्झबेर दाजु महिंका कट्रा ढ्यार मैया कर्ठ ना कना महिंका भिट्रहँसे महशुस हुइटा। महिंसे बहुट बरवार आस बाटिन्।मै ऊ आस आभिन् चम्काई निसेक्लक फे महशुस हुइटी बा।

यि लिखबेर मै सर्बहारी दाजुहँ आपन बाहुपासम बैठ्लक महशुस हुइटा। महिंका हुँकाहार बोली सुनहस् लाग्टा। दिलदिमागम उहाँसे बिटैलक समय सरसर्ह्यँट् आइटा। जिहिंका मै शब्दम कैद कर निस्याकठुँ। सेक्ना सम्भब फे ट नि हो। मैयाहँ का किऊ कैद कर सेक्ल बा? याद हँ का किऊ पक्र सेक्ल बा?

मै जट्रा लिख खोज्ल से फे कुहँ ना कहुँ कुछ छुटल् हस् लागटा। सक्कु सम्झना एक्क ठाउँम सिम्वाट निस्याकठुँ। असिक कहबेर दाजुक कलक याद आइठ्,— भाई डायरी लिख्ना बानी करैबी। भुलल् ब्याला डायरी हेर्बी ट उ ब्यालक सबकुछ झलझली याद आइठ्। लिख्ना लिरौसी हुइठ्। आज महि आपनम यिह कम्जोरी लागटा। गैल अंग्रेजी सालसे भर डायरी बनैटी आइल् बाटुँ।

दाजुक एकठो गजबक बानी

दाजुक एकठो गजबक बानी बाटिन्। चहा जहाँ निचिन्हल् जानल् ठाऊँ गैलसे फे सम्बन्ध बनाई सेक्ना क्षमता। संघर्या बनाई सेक्ना गुण। कट्रा लिरौसी से मनैन आपन बनैठ। यि ट हम्र सिखहिं पर्ना गुण हो। उहाँक मनम पाप निरठिन्। उहाँ निचिन्हा मनै बुहट कम हुइहिं।

ड्वासर बानी फे बाटिन्। बट्वाइबेर हाँसि लग्टिक।महा सुग्घरसे लैल्यैठ। डिन्चे जाँर लागल् कि जन्नी रह चहा बठिन्या या घर पर्यार, बरा लिरौसी से कैडर्र्ना। टर हुँकार बुरा लजर सोंच्लसे ट हमन पाप लागि। कसिक कसिक हँसा डर्ना। चहा जसिन फे पचा डर्ना, पाचक जसिन्। ओम्न फे मजा अइना उहाँक बाट। ओम्न फे शिक्षा रठिन्। आखिर ऊ फे ट खुराक हो जे।

भौजि व लर्कन्हँक ब्यबहार

मै बुहत कम मनैनक जन्नी यि मेराइक डेख्ल बाटुँ। दाजु ढ्यार जसिन बाहिर रठ कार्यक्रमक लाग। बरसम सय मनैनसे ढ्यार जहन् बलाइठ् हुइहिं आपन काठमाण्डुक ड्यारम्। मै गैल ब्याला भउजीक अन्ह्वार कब्बु मलिन निडेख्ल हुइटुँ। बरा मिठ मुस्कानले स्वागट कर्टि। कैय मेरिक मिठ् टिनक सँग कल्वा बेरी खवैठी। हमार प्रस्तुतीम हाँस्क साथ निभैठी। भाग्यमानी बाट सर्बहारी दाजु। उहाँ पुग्बो ट छाइन् कट्रा मजासे आदर सहित नमस्ते अंकल् कठ। अनुशासित व लरम् ब्यबहार बाटिन् छाइन्क। डाई बाबक भूमिका व जिम्मेवारी बुझ्लक। महीं उहाँ हुँकन्हक परिवार बरा मैयालु लागठ्।

वसिन ट मै दाजुक गाउँक घर छुट्की घुम्ना फे कैय राट रहल् बाटुँ। डाई बाबा व भैया जय गुरुदेब। डाईबाबा पहुनन् बहुट मैया कर्नाहा। कट्रा मिठ् से बोल्ना। सायद शिक्षित परिवार, शिक्षित डाई बाबा, शिक्षित छाई छावनक नमुना उदाहरण हो ऊ परिवार। मै वहाँ रहबेर ऊ परिवारक एकठो सदस्य जसिन् लागठ्, यि मेरिक ब्यबहार कर्ठ उहाँहुँक्र।

म्वार चिन्हल सर्बहारी–गुरु व अभिभावक

कृष्ण सर्बहारी दाजु म्वार गुरुकेल नाई अभिभावकक रुपम फे लेठुँ। वहाँ बरा सहज, लिरौसी, मिलनसार मनै बाट। थारु भाषा साहित्य, साँस्कृतिक ज्ञानक पोक्या हुइट। वहाँकम नुकैना, छिपैना जसिन छल्ना बानी निहुइटिन्। हुँकाहार सब्से भारी गुण कलक आपन ठे रहल् ज्ञान अउर जहन बँट्ना व सिखैना हुइटिन्। यि बानी मही सब्से ढ्यार मन परठ्। चहाजसिन् छोटबर मनैनसे सहजरुपम लिरौसीसे संघर्या बन्जैना। रिसाइल् या निरिसाइल् अन्ह्वार मै आभिनसम् डेख्ल निहुइटुँ।

युवा साहित्यकार हुँकन बहुट माया कर्ठ। काठमाण्डुम किऊ छिर्लक पटा पैटिकी आपन कोटालिम स्वागट करहिं ढर्ठ। केक्रो मन निपरल् काम उठ्ठैहिं उह ब्याला सहजिलसे कमेन्ट, आलोचना कर्ना व सुझाब डेना फे कर्ठ। यि बानी फे बरा गुणकारी बाटिन्। दाजु सर्बहारी हुइलक कारण हुई सायद जाँर भर अनिबार्य चहठिन् कना म्वार छोट बुझाई बा। तर म्वार घर आक भर सायद एक्कचो पिल बाट। कबुकाल नेपालगंजक कोन्टिम सँगसँग लगैलक याद मजासे बा। सर्बहारी दाजु समय समयम लेखनक लाग खिट्खोर्टि रठ। जगैटि रठ।

साहित्यक लाग उत्प्रेरणा डेटि रठ। कबु टेक्स्ट पठाक, कबु इमेल कैख, कबु फेसबुक च्याट बक्सम लिख्क। वहाँक छोट् व मिठास् भासा– भाई कम्युनिकेसन ग्याप होगैल् जे? भाई हेरागैली टे? भाई कहोंर टे? ज्याकर कारण हेरैटि रहल् ब्याला फेरसे झटाक से मुरी उठट्। फेरसे टौगर बनैठ। साहित्यक क्षेत्रम हुइटि रलक कार्यक्रम या कौनो फे जानकारी डिह कब्बु निछुटैठ। इमेल या टेक्स्ट मार्फट जानकारी डारिन् डर्ठ।

दाजु बुहट फ्यारा महिं डायरी मेन्टेन कर सिखैल। बहुट फ्यारा कैय बिधा लिख सिखैल। मानौ एकठो घस्कुर्या कर्टि रलक लर्कहँ न्याँग सिखाइट। हाँ उसिहँक महि आघ बह्रैलक हुइट। कैय मेरिक किटाब उपहार डेल, सोम भाई लिख सिखहिं कैक। कबु नेवार, कबु तामांग, कबु नेपालीभाषि साहित्यकारन्हँक अभियानक बारेम जनैल ताकि सोम भाई फे अस्टहँ अभियान चलाइँठ् कैक। बहुट राट बहुट घन्टा गुजर्ल बाटुँ सर्बहारी दाजुक छाँहीम। महि दाजुक आँजर पाँजर रहब्याला गर्मीम सिट्टर व जारम डन्डुर महशुस हुइठ्।

म्वार साहित्यिक क्षेत्रक विकासम सर्बहमारी दाजुक बरवार लगानी बाटिन्। आभिनसम् साहित्यिक क्षेत्रम सायद सब्से ढ्यार म्वारम लगानी कर्ल हुइहिं कना महि लागटा आब्ब लिख्टी रहल् ब्याला।  महि वहाँ बरा ढ्यार मैया कर्ठ। आभिनसम्क चहाजौन कार्यक्रमक लाग म्वारठे जानकारी पुगल् रहठ्। स्याकठ् सम् हम्र बहुट फ्यारा संगसंग नेग्ल, घुम्ल व संग संग रसपान फे कर्ल बाटी।

म्वार आपन बिश्लेषण बा। यदि सर्बहारी दाजु जसिन उत्प्रेरणा डेना साहित्यिक ब्यक्ति निरट कलसे व असिक निजगैट कलसे हमार थारु साहित्यव साहित्यकारन्हँक अभियान यि अवस्थाम पुगल् निरने रह। वहाँसाहित्यकारन्हँक लाग बरवार समन्वयकारी भूमिका खेल्ल बाट। पुरुबसे पच्छिउँ सारा साहित्यकारन् जोर्ना बल्गर पुल हुइट। थारु साहित्यक बल्गर ढुरखम्भा हुइट। असिक कहबेर मही गर्ब लागठ्। कृष्ण सर्बहारी दाजुथारु साहित्यक लाग सड्डभर चम्कटी रना टोरैंया हुइट।

केन्द्रीय अध्यक्षः जंग्रार साहित्यिक बखेरी, नेपाल, २०७३ पुस २२ गटे, सुक्




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *